“Rentmeesterschap en Jubeljaar worden modern!”
Het is van alle tijden dat iets in de mode komt, maar ook weer uit de mode raakt. Vaak komt er een moment dat oud toch weer mooi wordt. En dat is volgens mij wat er staat te gebeuren met een aantal oude woorden. Woorden als ‘rentmeesterschap’ maar ook het minder bekende ‘jubeljaar’. Twee woorden waarvan bij veel mensen niet direct een belletje gaat rinkelen, maar daar gaat verandering in komen.
Iedereen kent tegenwoordig wel het woord duurzaamheid en de betekenis ervan. Circulaire Economie is nog iets minder bekend, maar begint zijn weg binnen de bouwwereld wel aardig te vinden. Een woord wat nieuw lijkt, maar eigenlijk een nieuw woord is voor iets heel ouds. Al duizenden jaren geleden is hierover geschreven in een boek, Het Boek, namelijk de Bijbel.
Voor de niet-gelovigen onder de lezers die nu direct weg willen klikken omdat ze denken: “daar heb je weer zo’n gelovige”, klik dan hier. Een TED talk van een echte atheïst die vindt dat hij, terwijl hij niet gelooft in een god, wel veel kan leren van religies. Wellicht zien we je na de TED talk toch weer terug.
Laten we verder gaan met onderzoeken wat we kunnen leren van deze oude geschriften. (Welkom terug atheïsten.) Allereerst rentmeesterschap:
“In de christelijke ethiek wordt het begrip rentmeesterschap gebruikt voor het omgaan met het bezit en de schepping. Wat de rentmeester beheert is wel geleend en moet dus ongeschonden, liefst met opslag, aan de eigenaar worden geretourneerd of doorgegeven aan een nieuwe generatie. Een goed rentmeester is een specialist in duurzaam beheer. Met rentmeesterschap wordt feitelijk duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen bedoeld.” (http://www.dfbonline.nl/begrip/10045/rentmeesterschap)
Het woord duurzaamheid is dus maar een onderdeel van rentmeesterschap. Ik denk te merken dat de huidige wereld moe begint te worden van het woord duurzaamheid. Het is overal, maar het is niet echt. Je kunt het tegenwoordig kopen. CO2-neutrale stroom uit Finland. Of groene stroom uit Nederland geproduceerd in een afvalverbrandingscentrale. Daarom zie ik dat rentmeesterschap een nieuwerwets woord gaat worden. Echt goed voor de aarde zorgen, maar ook voor de mensen die erop wonen. En niet omdat het commercieel nuttig is, maar vanuit de diepe overtuiging dat het goed is.
Dan het jubeljaar principe, iets wat in mijn ogen dezelfde bedoelingen heeft als de Circulaire Economie. Even een kort stukje geschiedenis. De Joden zijn na jaren gevangenschap in Egypte op weg naar het beloofde land. Om daar goed te kunnen leven schrijft de bijbel een aantal wetten voor. Leviticus 25 schrijft over het sabbatjaar en het jubeljaar. 2 regelingen om te zorgen dat de aarde en de mens niet uitgeput werden. Het sabbatjaar houdt in dat het land (akker) elk zevende jaar rust krijgt zodat dit niet oververmoeid raakt. Na 7×7 sabbatjaren kwam het jubeljaar. Dus ieder 50e jaar is een jubeljaar. In dat jaar gaat al het bezit terug naar de oorspronkelijke eigenaar/familie. Iedere generatie heeft dus een nieuwe start en gelijkwaardige kansen.
Maar in die tussenliggende 50 jaar gebeurde in mijn ogen het meest interessante. Je koopt de boerderij van de buurman namelijk niet voor eeuwig, maar voor het vruchtgebruik ervan tot het jubeljaar. Dus bijvoorbeeld voor de komende 10/25/40 jaar. Daardoor heeft het geen enkele zin om bezit te vergaren om het vergaren. Hoe vergelijkbaar is dit met Circulaire Economie? Dat zegt eigenlijk hetzelfde, je koopt licht en geen lampen. Je koopt schone was en geen wasmachine.
Wat mij betreft zijn er twee lessen hieruit te trekken. Dat er veranderingen in de wereld zijn rondom bezit en eigendom is heel logisch. Hoe de afgelopen decennia met de aarde is omgegaan kan niet langer goed gaan. En ten tweede kunnen we ontzettend veel leren van de historie, want niet al het nieuwerwetse wordt voor het eerst uitgevoerd. Veel nieuwe dingen zijn ooit al eens getest, en verandering is van alle tijden. Daarom is verandering misschien ook wel minder spannend.
En om af te sluiten: in de bijbel staat zelfs de eerste Circulaire aanbesteding beschreven. Direct in het begin, En God zei: “Ik wil dat er licht is!” Toen was er licht.
